นุ่นสุข, ., & Noonsuk, <. (2008, July 16). การศึกษาอิทธิพลของศาสนาพราหมณ์ในลุ่มน้ำปัตตานีในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 11-16
A Study of the Brahmanical Influence on the Pattani Basin from the Sixth to the Eleventh Century A.D.. Songklanakarin : E-Journal of Social Sciences & Humanities [Online], 14(2). Available: https://kaekae.oas.psu.ac.th/ojs/psuhsej/viewarticle.php?id=532.

การศึกษาอิทธิพลของศาสนาพราหมณ์ในลุ่มน้ำปัตตานีในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 11-16
A Study of the Brahmanical Influence on the Pattani Basin from the Sixth to the Eleventh Century A.D.

ปรีชา นุ่นสุข, ภาควิชาสังคมศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ

Preecha Noonsuk, Department of Social Studies, Faculty of Humanities and Social Sciences Thaksin

Abstract

The research aimed to studying the ancient Brahmanical communities and the Brahmanical influence in Pattani Basin from the sixth to the eleventh century A.D., done by historical research and field research involving Brahmanical remains found in many archaeological sites in Pattani Basin, and through the collection of data from archaeological surveys. The results of the research at this time show us the prosperity of trading and migration of Brahmanism in Pattani Basin, Peninsular Thailand and Southeast Asia. It appears now that 8 ancient Brahmanical communities in Pattani Basin flourished between the sixth to the eleventh century A.D. Some of them were discovered the first time from this research. All of these communities located around “Tirtha”, the Brahmanical sacred place of Shivaism. The Tirthas combined together in a group under the sacred structure called “Mandala”, the Brahmanical cosmology of Shivaism. The Mandala of Pattani Basin was one of the Mandalas in a system of Mandala of the state of Tambralinga or ancient Nakhon Si Thammarat on the Peninsular Thailand. The group of Mandalas located at Pattani Basin was one of the important because Pattani Basin has the complete geographical characteristics with many canals that feed the surrounding area. Thus, highly populated ancient communities and places of worship would surely be located there. During the time the Shivaism cult of Brahmanism may have had an important role in the developments of the ancient communities in Pattani Basin. These particular influences appeared in the area of beliefs, politics, settlement, trade and education.

Keywords : Brahmanical community, Brahmanism, Brahmanical influence, Pattani Basin, Mandala system, state of Tambralinga

บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษาชุมชนศาสนาพราหมณ์ในอดีตและอิทธิพลของศาสนาพราหมณ์ที่ได้ ปรากฏขึ้นในรูปแบบต่าง ๆ ในบริเวณลุ่มแม่น้ำปัตตานี ซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณตอนล่างของภาคใต้ของประเทศไทยใน ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 11-16 โดยอาศัยวิธีวิจัยทางประวัติศาสตร์และวิธีวิจัยภาคสนามเป็นแนวทางในการดำเนินการ ผลการวิจัยได้แสดงให้เห็นว่า ในช่วงต้นของสมัยประวัติศาสตร์ คือ ในระหว่างราวพุทธศตวรรษที่ 11-16 มีชุมชนโบราณ ของพราหมณ์ปรากฏอยู่ในบริเวณลุ่มแม่น้ำปัตตานี จำนวน 8 แห่ง ในจำนวนนี้เป็นชุมชนโบราณที่เพิ่งจะมีการค้นพบ ใหม่จากการศึกษาวิจัยในครั้งนี้หลายแห่ง ชุมชนโบราณเหล่านี้ตั้งอยู่ในบริเวณสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ของศาสนาพราหมณ์ ที่เรียกว่าตีรถะ (Tirtha) ซึ่งได้มีการสถาปนาขึ้นตามระบบความเชื่อของศาสนาพราหมณ์ ลัทธิไศวนิกาย (Shivaism) ซึ่งเคารพนับถือพระศิวะ (Shiva) เป็นเทพเจ้าสูงสุด ตีรถะเหล่านี้ทั้งหมดได้รวมกันอยู่เป็นกลุ่มภายใต้ระบบโครงสร้าง รูปวงกลมวงหนึ่งเรียกว่ามัณฑละ (Mandala) ซึ่งเป็นระบบโครงสร้างอันศักดิ์สิทธิ์ตามจักรวาลวิทยาของศาสนา พราหมณ์ ลัทธิไศวนิกาย มัณฑละลุ่มแม่น้ำปัตตานีเป็นมัณฑละแห่งหนึ่งในบรรดามัณฑละอีกหลายแห่งบนคาบสมุทร ไทยที่ได้รับการสถาปนาขึ้นภายใต้ระบบมัณฑละของรัฐตามพรลิงค์ (Tambralinga) หรือรัฐนครศรีธรรมราชโบราณ ซึ่งมี “ตามพรลิงเคศวระ” (Tambralingeshvara) หรือ “พระศิวะแห่งตามพรลิงค์” เทพ-กษัตริย์ (God-King) แห่ง รัฐตามพรลิงค์ทรงเป็นผู้มีอำนาจสูงสุด ด้วยเหตุนั้น ในระหว่างราวพุทธศตวรรษที่ 11-16 ซึ่งเป็นช่วงแห่งความรุ่งโรจน์ ของลุ่มแม่น้ำปัตตานีภายใต้ระบบมัณฑละที่กล่าวนี้ ศาสนาพราหมณ์ ลัทธิไศวนิกาย ได้มีอิทธิพลอย่างสำคัญต่อ พัฒนาการของชุมชนต่าง ๆ ในลุ่มแม่น้ำปัตตานีหลายด้าน โดยเฉพาะด้านระบบความเชื่อ ด้านการปกครอง ด้านการตั้ง แหล่งที่อยู่อาศัย ด้านการค้าและด้านการศึกษา ซึ่งได้ส่งผลให้เกิดชุมชนขนาดใหญ่ที่เริ่มพัฒนาขึ้นในระยะดังกล่าวและมีการสืบเนื่องต่อมาในลุ่มแม่น้ำปัตตานีหลายแห่ง

คำสำคัญ: ชุมชนพราหมณ์, ระบบมัณฑละ, รัฐตามพรลิงค์, ลุ่มแม่น้ำปัตตานี, ศาสนาพราหมณ์, อิทธิพลของศาสนา พราหมณ์

Full Text: PDF



Copyright for articles published in this journal is retained by the authors, with first publication rights granted to the journal. By virtue of their appearance in this open access journal, articles are free to use, with proper attribution, in educational and other non-commercial settings.

Original article at: https://kaekae.oas.psu.ac.th/ojs/psuhsej/viewarticle.php?id=532