จันทมาศ, ., กิตติธรกุล, ., เพิงมาก, ., Junthamas, <., Kittitornkool, J., & Phungmark, P. (2008, March 18). ผู้หญิงในกลุ่มพัฒนาชุมชนกับการจัดการสิ่งแวดล้อม :กรณีศึกษาชุมชนตะโหมด ตำบลตะโหมด อำเภอตะโหมดจังหวัดพัทลุง
Women in the Community Development Groups and Environmental Management: A Case Study of Tamot Community, Tamot Subdistrict, Tamot District, Phatthalung Province. Songklanakarin : E-Journal of Social Sciences & Humanities [Online], 13(4). Available: https://kaekae.oas.psu.ac.th/ojs/psuhsej/viewarticle.php?id=485.

ผู้หญิงในกลุ่มพัฒนาชุมชนกับการจัดการสิ่งแวดล้อม :กรณีศึกษาชุมชนตะโหมด ตำบลตะโหมด อำเภอตะโหมดจังหวัดพัทลุง
Women in the Community Development Groups and Environmental Management: A Case Study of Tamot Community, Tamot Subdistrict, Tamot District, Phatthalung Province

มณฑา จันทมาศ, องค์การบริหารตำบลรัตภูมิ
เยาวนิจ กิตติธรกุล, คณะการจัดการสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
ผจงศิลป์ เพิงมาก, คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

Montha Junthamas, Administrative Organization
Jawanit Kittitornkool, Faculty of Environmental Managmence, Prince of Songkla University
Phajongsil Phungmark, Faculty of Nursing, Prince of Songkla University

Abstract

This qualitative research aims to study participatory processes of women in community development groups in the community environmental management, and factors and conditions contributing and/or obstructing the processes. The study focused on fifteen women and twenty key informants. The physical environmental management comprises the conservation/management of soil, water and forest, whereas the social one includes the community’s traditional and cultural activities. The women in the 25- 40-year-old group actively participated in forest survey and developing natural trails; while the senior women (over 51 years) took care of and cooked for visitors. Factors and conditions related to their participatory processes are: 1) The women’s life condition, young age, and their marital status. 2) The accumulation of the women’s long-standing community involvement is related to their predominant roles. 3) Kinship relations are associated with their active participation and leading positions. 4) The women’s and men’s different involvement in the environmental management activities is reinforced by the gender/sexual division of labor. 5) The social acceptance of their public roles partly depends on the fulfillment of their productive and reproductive responsibilities before playing the development roles.

Keywords: community development groups, environmental management, women, Phatthalung

บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนมีส่วนร่วมของผู้หญิงกลุ่มพัฒนาชุมชนในการจัดการ สิ่งแวดล้อมของชุมชน ปัจจัยและเงื่อนไขที่เอื้อและ/หรือเป็นอุปสรรคในกระบวนการมีส่วนร่วมของผู้หญิงกลุ่มพัฒนา ชุมชนในการจัดการสิ่งแวดล้อมของชุมชน โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้หญิง จำนวน 15 คน และผู้ให้ข้อมูลหลัก จำนวน 20 คน ผลการศึกษาพบว่า ผู้หญิงกลุ่มพัฒนาชุมชนตะโหมดมีส่วนร่วมในการจัดการ สิ่งแวดล้อมของชุมชน 2 รูปแบบ คือ 1) การจัดการสิ่งแวดล้อมทางกายภาพ และ 2) การจัดการสิ่งแวดล้อมทางสังคม โดยศึกษากระบวนการมีส่วนร่วมของผู้หญิงในการจัดงานประเพณีสงกรานต์ย้อนวิถีชีวิต พบว่า ผู้หญิงในกลุ่ม พัฒนา ชุมชนในช่วงอายุ 25 - 40 ปี มีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมทางกายภาพในการเดินป่า และจัดทำ เส้นทางศึกษาธรรมชาติ ส่วนผู้หญิงอายุ 51 ปีขึ้นไป มีส่วนร่วมในการต้อนรับ และจัดทำอาหารแก่ผู้มาดูงาน การจัดทำป่าของชุมชน ปัจจัยและเงื่อนไขที่เอื้อและ/หรือเป็นอุปสรรคในการมีส่วนร่วมในกระบวนการจัดการ สิ่งแวดล้อมของผู้หญิง คือ 1) เงื่อนไขชีวิตของผู้หญิงทั้งช่วงวัยและสถานภาพ โดยวัยสาวอยู่ในช่วงวัยที่ร่างกาย แข็งแรง รวมทั้งมีสถานภาพ โสดหรือหย่าร้าง และไม่มีภาระในการดูแลครอบครัว เป็นเงื่อนไขที่เอื้อในการจัดการ สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ แต่เงื่อนไขนี้เป็นอุปสรรคของผู้หญิงวัยอาวุโส 2) การสั่งสมประสบการณ์การทำงานใน ชุมชนของผู้หญิง ผู้หญิงสองวัย ใช้ทักษะและบทบาทที่แตกต่างกันในกระบวนการมีส่วนร่วมในการจัดการ สิ่งแวดล้อมชุมชน 3) ความสัมพันธ์ทางเครือญาติ หรือการมีบุคคลใกล้ชิดเป็นผู้นำในชุมชน ทำให้ผู้หญิงรับรู้งาน ในชุมชนผ่านบุคคลใกล้ชิด และทำงานร่วมกับคนในชุมชนอย่างอบอุ่นใจ และได้รับความร่วมมืออย่างดี 4) การ แบ่งงานกันทำระหว่างเพศผู้หญิงรับผิดชอบงานซึ่งเน้นทักษะการดูแลความเป็นอยู่ของครอบครัวเป็นหลัก และ 5) การได้รับการยอมรับของคนในครอบครัวและชุมชน โดยผู้หญิงต้องรับผิดชอบการทำงานภายในบ้าน และการ ทำงานเชิงเศรษฐกิจให้เรียบร้อยก่อนเข้าร่วมการจัดการสิ่งแวดล้อมของชุมชน

คำสำคัญ : การจัดการสิ่งแวดล้อม, กลุ่มพัฒนาชุมชน ผู้หญิง, พัทลุง

Full Text: PDF



Copyright for articles published in this journal is retained by the authors, with first publication rights granted to the journal. By virtue of their appearance in this open access journal, articles are free to use, with proper attribution, in educational and other non-commercial settings.

Original article at: https://kaekae.oas.psu.ac.th/ojs/psuhsej/viewarticle.php?id=485