การเปลี่ยนแปลงและปัญหาของชุมชนมุสลิมภายใต้บริบทการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมในระดับกว้างคือ เนื้อหาหลักของบทความนี้ ประเด็นปัญหาสำคัญ ๆ ที่ได้รับการพิจารณาและวิเคราะห์ ได้แก่ การขยายตัวของระบบการผลิตเพื่อขาย กระบวนการแปรรูปทรัพยากรเป็นสินค้า และการขยายตัวของอำนาจการจัดการทรัพยากรของรัฐบนพื้นฐานของกรอบกฎหมายและนโยบายการพัฒนาประเทศ รวมทั้งปฏิกิริยาของชุมชนที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว แม้ว่าขอบเขตการศึกษาครั้งนี้จะจำกัดอยู่ในชุมชนประมงชาวมุสลิมบริเวณรอบอ่าวปัตตานี แต่บทความได้ให้ความสำคัญกับการพิจารณาสภาพการดำรงอยู่ พลวัต และการเปลี่ยนแปลงของชุมชนประมงชาวมุสลิมในฐานะที่เป็ฯภาพสะท้อนและเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเปลี่ยนแปลงของสังคมที่เกิดขึ้นในวงกว้าง กล่าวอีกอย่างหนึ่งก็คือ เป็นการศึกษาการเปลี่ยนแปลงในระดับชุมชน โดยคำนึงถึงบริบทและพัฒนาการเปลี่ยนแปลงที่เป็นมาในประวัติศาสตร์ ตลอดจนความสัมพันธ์และปฏิสัมพันธ์ของการเปลี่ยนแปลงทั้งในระดับมหาภาคและระดับจุลภาค โดยเฉพาะปัญหา ผลกระทบ ปฏิกิริยา และการปรับเปลี่ยนของชุมชนมุสลิมภายใต้เงื่อนไขและแรงกดดันจากภายนอก
คำสำคัญ : มุสลิมศึกษา, ชุมชนศึกษา, การเปลี่ยนแปลงชุมชน, ชุมชนประมงชายฝั่ง
Changes and responses of Muslim fishing communities within a broader socio-economic transformation process are the main focus of this article. Of particular relevance are the expansion of the market economy, the commodification of natural resources, the extension of state power over community resources, and local reactions and responses of communities to these macro changes and processes. Although the study focuses on local changes and responses of two Muslim fishing communities around Pattani Bay over the past decades, analysis of their dynamic and adaptability has been situated within a wider social and economic transformation processes. It is further suggested that more attention to change and transformation process, and responses of Muslim communities within a context of rapid expansion of global and national economy is urgently needed in order to meet the challenge of the current hiatus of Muslim community studies.
Keywords : Muslim studies, community studies, community changes, fishing communities
Copyright for articles published in this journal is retained by the authors, with first publication rights granted to the journal. By virtue of their appearance in this open access journal, articles are free to use, with proper attribution, in educational and other non-commercial settings.